Vanaf 1 januari 2025 zal de Wet DBA gehandhaafd worden. Veel opdrachten zullen niet meer toegankelijk zijn voor zelfstandigen. Dat stelt zzp’ers, zzp-bemiddelaars en opdrachtgevers voor een grote uitdaging. Maar die zijn niet onoverkomelijk. Er zijn alternatieven, stelt arbeidsmarktspecialist Stef Witteveen (W&RK advies) in zijn blog voor ZiPconomy.

Er is heel veel gaande op onze arbeidsmarkt met betrekking tot het inhuren van zzp’ers. De aanstaande opheffing van het handhavingsmoratorium door de Belastingdienst leidt ertoe dat inleners van zelfstandigen zich opnieuw oriënteren op de fiscale en arbeidsrechtelijke risico’s van een opdrachtgever. Voorlopig heeft dit als consequentie dat een groeiend aantal opdrachten niet meer toegankelijk is voor zelfstandigen. Het begon bij grotere inleners, maar het verspreid zich intussen naar een zeer groot deel van de opdrachtenmarkt. In de gezondheidszorg, het onderwijs, de bouw maar ook bij lokale en centrale overheden, uitvoeringsorganisaties, financiële dienstverleners, energiebedrijven, mediabedrijven, bedrijven in de luchtvaart en industriële bedrijven neemt het aantal opdrachten dat toegankelijk is voor zelfstandigen snel af.

Toegang tot zp’ers verliezen

Vanuit de positie van de opdrachtgevers is dit zeer begrijpelijk. Sinds de invoering van de Wet DBA (afschaffing van de VAR) zijn opdrachtgevers (mede)verantwoordelijk voor de werksituatie. Juist deze feitelijke werksituatie is bepalend voor het al dan niet bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen opdrachtgever of intermediair en opdrachtnemer (zzp’er) met alle bijbehorende risico’s. Een groeiend probleem voor opdrachtgevers is dat ze de toegang tot een deel van de schaarse zelfstandig professionals verliezen. Telkens blijkt dat zelfstandigen lang niet allemaal bereid zijn om in een dienstverband te stappen. 

Vormen van dienstverband

Voor de zelfstandig professional is lang niet altijd duidelijk waarom opdrachten niet openstaan voor zzp’ers. Ze voelen zich dan beknot in hun vrijheden en mogelijkheden en in feite is dat ook zo. Een deel van hen wordt serieus beperkt in het kunnen voeren van eigen regie, terwijl dat juist is waaraan veel professionals in deze tijd behoefte hebben. Indien een opdracht niet toegankelijk is voor een zelfstandige dan kan de opdracht eigenlijk alleen worden uitgevoerd vanuit een arbeidsrechtelijk dienstverband. Van een dergelijk dienstverband bestaan verschillende typen. Het is afhankelijk van de specifieke omstandigheden welke vorm het beste past. Onder meer zaken als verdiencapaciteit, externen beleid inlener en de gewenste ruimte voor het voeren van eigen regie zijn dan medebepalend. Overigens heeft de professional bij alle vormen van dienstverband recht op sociale zekerheid.
Drie bestaande vormen zijn:

1. Een dienstverband bij de opdrachtgever op basis van BW 7:610
2. Een dienstverband bij een intermediair op basis van BW 7:690/692 (payroll, uitzend, detachering)
3. Een dienstverband bij een Declarabele Uren BV (DUBV)

Elk van deze vormen heeft voor- en nadelen en het is afhankelijk van iemands persoonlijke omstandigheden welke het beste past. Laat je daarom goed voorlichten over de consequenties van je keuze.

Uitdaging zzp-bemiddelaars

Ook zzp bemiddelaars hebben een flinke uitdaging. Hoe moeten ze nu omgaan met de nieuwe situatie? Als ze de binding met ‘hun’ professionals in stand willen houden zullen ze minimaal een zorgvuldig informatie en communicatie traject moeten organiseren. Het is onafwendbaar dat ze daarbij soms ook slecht of ongewenst nieuws moeten brengen en natuurlijk verwachten de klanten en professionals dat je als leverancier goed kunt uitleggen waarom iets niet meer mag of juist verplicht is en wat dan de mogelijke alternatieven zijn.